Atisô là loài thảo dược có tác dụng lợi mật, ổn định tế bào gan, hạ cholesterol, phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch… và là loại rau có thể chế biến thành nhiều món ăn hoặc thức uống ngon miệng, bổ dưỡng. Nhiều năm nay, atisô đã trở thành đặc sản nổi tiếng của Đà Lạt (Lâm Đồng).

Atisô có tên khoa học là Cynara Scolynus Lour do người Pháp đưa vào Việt Nam và được trồng nhiều nhất tại Đà Lạt, rồi đến Sa Pa, Tam Đảo (những nơi có khí hậu ôn đới).

Atisô là loại thảo dược đặc biệt của Lâm Đồng nhưng chủ yếu được trồng ở phường 12 (TP. Đà Lạt) do phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng nơi đây. Những năm 1999-2000, ở phường 12, diện tích atisô có lúc lên tới 60ha. Hiện nay diện tích này đang bị thu hẹp sau khi hoa ở Đà Lạt “lên ngôi”, bà con đã chuyển phần lớn diện tích atisô sang trồng hoa.

Hiện ở Việt Nam chỉ duy nhất Đà Lạt phổ biến trồng loại cây này. Dù đang giữa vụ mùa, cả diện tích (đã lên trên 45 ha, gần gấp đôi năm 2000) lẫn sản lượng đều tăng nhưng vẫn không đủ để cung ứng cho thị trường ăn bông tươi lẫn phơi khô làm nguyên liệu chế biến trà, cao Atisô.

Hoạt chất chính của atisô là cynarine có vị đắng, có tác dụng nhuận gan, mật, thông tiểu tiện, kích thích tiêu hóa… Atisô được dùng dưới các dạng: Trà atisô gồm các bộ phận: thân, rễ, hoa, lá – là loại thuốc uống có tác dụng tốt cho gan và lợi tiểu tiện.

Đây cũng là đặc sản của Đà Lạt và ít có du khách nào khi đến Đà Lạt mà không mua vài gói trà atisô về uống cũng như làm quà cho người thân. Cao atisô nấu từ lá atisô (vì các thành phần khác nhiều nước, ít hoạt chất).

Đặc điểm của cao atisô là đắng, nhưng để lại dư vị ngòn ngọt. Mỗi ngày dùng 5-10 gr dạng cao mềm, uống lâu dài sẽ có tác dụng tốt đối với những người bị các bệnh về gan (thiểu năng gan, xơ gan…).
Cần lưu ý là nếu cao atisô mà ngọt tức không phải cao nguyên chất, vì vậy để tránh mua phải cao giả, kém phẩm chất, tốt nhất mua tại các cơ sở có uy tín, có thương hiệu.

Hoa atisô là một loại rau cao cấp. Nên chọn những bông atisô mập, chưa nở (không nhất thiết phải chọn hoa to, vì loại này đã già, ít cơm). Người ta thường dùng atisô nấu với thịt, xương, chân giò… được coi là một món ăn bổ dưỡng, cao cấp.